Jacob Gartenhaus, ‘Ik sterf liever dan dat ik Hem verloochen’ (1896-1984)

Als iemand mij vroeger gezegd had: “Als je geen christen wordt, vermoorden we je”, zou mijn antwoord zijn geweest: “Neem dan maar mijn leven, want ik sterf liever dan dat ik geloof in die Christus van jullie”. Maar nu zou ik liever sterven dan Hem verloochenen. Nu weet ik dat mijn leven zonder Hem geen betekenis heeft.

De naam van Jezus wilde ik niet horen

Ik ben opgegroeid in een streng orthodox Joodse familie in Oostenrijk. Vanaf de prille leeftijd van drie jaar genoot ik al volop Joods onderwijs, want mijn ouders hadden mij voorbestemd om rabbijn te worden. Altijd als ik het huis verliet, liep ik aan de linkerkant van de straat, want aan de rechterkant stond een kerkgebouw. Ik mocht nooit in de buurt van een kerk te komen, zelfs niet naar een kerk kijken. Elke keer als ik de naam Jezus hoorde, stopte ik mijn vingers in mijn oren om er zeker van te zijn dat ik het niet voor de tweede keer zou moeten aanhoren. Ik had trouwens nog nooit een Jood deze naam horen uitspreken. Dat was immers een doodzonde.

Het verhaal van mijn broer

Vlak voordat ik naar Amerika vertrok, besloot ik om een dag bij mijn broer in Wenen door te brengen. Hij had al lang geleden ons ouderlijk huis verlaten en was inmiddels afgestudeerd aan twee van de meest vooraanstaande rabbinaten. Meteen toen ik arriveerde, vertelde hij mij over een ervaring die zijn leven totaal had veranderd. Hij had van een man op straat een boek gekregen, dat bij nader inzien een Nieuw Testament bleek te zijn. In eerste instantie wilde hij het onmiddellijk teruggeven of zelfs verscheuren. De nieuwsgierigheid won het, dus nam hij het, veilig verstopt in zijn jaszak, mee naar huis en begon het stiekem te lezen. Hij was verbaasd om op de eerste pagina bekende namen tegen te komen, zoals Abraham, Izak, Jacob en vele anderen. Hij las verder tot hij bij de Bergrede in Mattheüs 5 kwam. Dat maakte diepe indruk op hem. Hoe kon dit een zondig boek zijn als het zulke fantastische uitspraken bevatte? Hoe kon Jezus een bedrieger zijn, als Hij zulke prachtige dingen leerde? Hij riep immers mensen op tot berouw en geloof in God.

Ik sterf liever

Mijn broer vertelde dat hij het Nieuwe Testament hem zo fascineerde, dat hij de hele nacht had doorgelezen. Daarna ging hij de Oudtestamentische profetieën vergelijken met het Nieuwe Testament. Het duurde zo’n acht uur voordat hij zijn verhaal aan mij had verteld. Toen hij van start ging leek het alsof ik droomde, maar gaandeweg werd het een nachtmerrie. Ik herinner me nog mijn laatste woorden voordat ik vertrok: “Jij gelooft misschien in die Man, maar ik sterf liever dan in Hem te geloven”. Ik liet mijn broer achter met een gebroken hart.

Verscheurde brieven

Kort nadat ik in de Verenigde Staten aankwam, ontving ik een brief van mijn broer. Hij spoorde me aan om de Schriften te onderzoeken. Ik verscheurde de brief, maar daarna volgde een tweede lange brief met Oudtestamentische profetieën en de daarbij behorende vervulling in het Nieuwe Testament. Ook deze brief verscheurde ik. Toen kwam er een derde brief en uiteindelijk een vierde, waarin mijn broer liet weten dat hij naar Amerika zou komen. Ik ontmoette hem bij de boot en vertelde hem in niet mis te verstane bewoordingen dat, wilden we in vrede kunnen leven, er geen discussies zouden plaatsvinden over religieuze zaken.

Hemels manna

De dagen gingen voorbij. Mijn broer zei nooit een enkel woord over zijn nieuwe geloof. Toch kon ik me niet aan de indruk onttrekken dat hij iets had dat ik miste, een vrede die de wereld noch kon geven noch kon wegnemen. Ondanks dat ik naar die vrede verlangde, weigerde ik Degene te accepteren die deze vrede kan geven.
Maar na verloop van tijd begon ik toch wat belangstelling te vertonen. Ik las een aantal traktaten van mijn broer en bezocht zelfs een aantal samenkomsten. Toen besloot ik om mij tot de enig betrouwbare bron te wenden, namelijk de Bijbel. Uren lang bestudeerde ik de Oudtestamentische profetieën en vergeleek ze met de Nieuwtestamentische vervulling. Ik herinner mij dat ik een hele nacht en de daarop volgende dag daarmee bezig was. Ik werd er volkomen door in beslag genomen en nam zelfs geen tijd om te eten. Achteraf gezien genoot ik toen reeds van het hemelse manna.

Ik heb Hem gevonden

Op een dag ging ik met mijn broer naar een gebedssamenkomst. Dit resulteerde in een slapeloze nacht en pijnlijk zelfonderzoek. Enkele dagen later bezocht ik een kerkdienst. Toen de aanwezigen in stil gebed gingen, hoorde ik de uitnodigende stem in mij, die mij naar de kerkdienst getrokken had, fluisteren: “Jij moet ook bidden. De tijd van genade voor jou is gekomen. Stel niet uit…..”. Daar en op dat moment vond er een verandering in mij plaats. Ik juichte: “Ik heb Hem gevonden! Ik heb de Messias gevonden!”.
Een enorme vrede en blijdschap doorstroomde mijn ziel, zo zelfs dat ik de kerk uitrende de straat op, om mijn nieuwe ontdekking luidkeels in het Jiddisch aan te kondigen. Ik leerde al snel dat de rest van de wereld mijn enthousiasme niet deelde. Vijandschap en slaag stonden me te wachten. Al snel ervoer ik ook een roeping voor evangelisatiewerk. Ondanks de teleurstellingen, hoofdbrekens en slechte respons geloofde ik dat er betere tijden zouden komen. En inderdaad, wat is er veel veranderd. Gesloten deuren zijn opengegaan en harten van steen zijn zacht geworden. Het verboden boek, het Nieuwe Testament, wordt nu overal gelezen en bestudeerd.

Jozef en zijn broers

Wat in onze dagen gebeurt, is het beste te vergelijken met het verhaal van Jozef en zijn broers. U zult zich herinneren dat Jozef werd veracht, belasterd, verraden en dood gewaand door zijn familie. Omstandigheden brachten de broers oog in oog met degene die zij hadden afgewezen en waarvan ze dachten dat hij dood was. Maar toen er een wereldwijde hongersnood was, was het Jozef die zijn broers en heel Egypte redde van de hongerdood. Op dezelfde manier wordt Israël zich wereldwijd bewust van een geestelijke honger, met het gevolg dat velen zich keren tot Degene die ze eens hebben afgewezen. Zij worden verzoend met Hem en met het Nieuwe Testament dat ze vroeger hebben veracht.
In de zestig jaar die voorbij zijn gegaan, heeft de Heere mij willen gebruiken om honderden van Zijn volk te winnen voor Hem. Zij hebben op hun beurt weer anderen mogen bereiken met het Evangelie.